HOME MADE collections: Antena na pasmo CB

Antena do stacjonarnego CB, tzw. magnetyczna ( magnetic loop) jest optymalnym wyjściem w sytuacji braku warunków na zamontowanie typowej anteny stacjonarnej na dużej wysokości, na zewnątrz budynku. Korzystny stosunek wymiarów do skuteczności, mała wrażliwość na wysokość umieszczenia nad ziemią, wąskopasmowość i odporność na zakłócenia powoduję, że jest to rozwiązanie często stosowane w wojsku na mobilnym sprzęcie. W czasie II wojny światowej anteny magnetyczne stosowane były na niemieckich łodziach podwodnych.

Zalety:

wymiary dla pasma CB - średnica około 90 cm,
efektywność - porównywalna z dipolem półfalowym,
charakterystyka promieniowania - prawie dookólna,
bardzo wąskie pasmo - "ostre strojenie", co powoduje wycinanie zakłóceń z sąsiednich kanałów,
możliwość instalowania anteny w pomieszczeniach na stosunkowo małej wysokości (strych, balkon itp),
ze względu na miejsce instalowania pełna "burzo - wiatro - deszczo - mrozo" odporność,
antena "nie kole" w oczy sąsiadów,
znikomy koszt elementów,
doskonała do zastosowania w warunkach terenowych jako przewoźna - przenośna.

Wady:

konieczność częstego dostrajania (odejście na 2 - 3 kanały w bok - wymaga powtórnego dostrojenia),
konieczność zdalnego dostrajania kondensatora pętli głównej,
b. silna składowa magnetyczna może być szkodliwa dla zdrowia (przy nadawaniu należy przebywać w bezpiecznej - kilka, kilkanaście metrów - odległości od anteny).

WYKONANIE

Pętla główna:

Pętla wykonana jest z 270 cm odcinka rury alu-pex, rury stosowanej w instalacjach grzewczych. Alu-pex zbudowany jest z dwóch warstw plastyku przedzielonych warstwą aluminium. Jest bardzo lekki i plastyczny - daje się doskonale uformować w okrąg i trzyma zadany kształt. Na końcach, na których podłączamy kondensator zmienny, należy zdjąć wierzchnią warstwę plastyku (na gorąco, palnikiem gazowym) i oczyścić aluminiową rurę z reszty plastyku drobnym papierem ściernym. Końce pętli łączymy teflonowym prętem o średnicy równej średnicy wewnętrznej rury pętli. Wiercimy otwory 4 mm pod śruby mocujące pętlę do teflonowego pręta. Do tych śrub podłączamy kondensator - jak najkrótszym i jak najgrubszym kablem, może być miedziany płaskownik.

Możliwe modyfikacje - pętlę można wykonać z miedzianej rurki instalacyjnej (15 - 20 mm), z miedzianego (aluminiowego) płaskownika lub z kabla koncentrycznego. Średnica rurki nie odgrywa większej roli. Należy pamiętać jednak o średnicy pętli - długość rury na pętlę nie powinna przekraczać 0,25 długości fali.

Pętla sprzęgająca:

Pętlę sprzęgającą wykonujemy z drutu miedzianego o średnicy 2 - 3 - 4 mm i podłączamy końcówki pętli o średnicy 220 mm do końcówki kabla antenowego. Pętlę można podłączyć bezpośrednio do kabla lub poprzez odpowiednie gniazdo i wtyk. Średnica pętli sprzęgającej powinna wynosić około 20% średnicy pętli głównej. Pętlę sprzęgającą można wykonać również kabla koncentrycznego.

Kondensator:

W przypadku pasma CB dostrojenie anteny na wszystkich kanałach podstawowej 40. zapewnia kondensator zmienny o pojemności 3 do 20 - 30pF. Kondensator powinien być tzw. motylkowy. Kondensatory takie można spotkać w starym sprzęcie wojskowym, można też - stosunkowo łatwo - wykonać samemu. Dobierając kondensator pamiętajmy, że w momencie nadawania na okładkach kondensatora, przy większych mocach, występuje napięcie rzędu tysięcy Volt!!! Stąd też płytki te muszą pozostawać względem siebie w odpowiedniej odległości. W praktyce, dla 4 W mocy CB wystarczy 0,5 mm. Kondensator musi być przestrajany zdalnie za pomocą silniczka elektrycznego z przekładnią zapewniającą około 0,5 obrotu na minutę. Kabelek zasilający silnik prowadzimy w środku plastykowej rury nośnej, na której osadzona jest antena. Praca silniczka nie powoduje zakłóceń.

Kwestie mocowania poszczególnych elementów, przekładni silniczka i obudowy pozostawiam inwencji twórczej konstruktorów. W prezentowanym wykonaniu znalazły zastosowanie:

silniczek wraz z przekładnią - stare serwo modelarskie z uszkodzoną elektroniką, dwa kółeczka zębate z elektrycznego zegarka i magnetofonu kasetowego,
obudowa silnika i kondensatora - plastykowa puszka instalacyjna (Castorama, kilka zł),
mocowanie pętli sprzęgającej - plastykowa obudowa (sklepy z częściami elektronicznymi),
maszt - 150 cm odcinek rury plastykowej o średnicy 25 mm,
rura alu-pex - Castorama 2 - 3 zł/mb,
kondensator motylkowy - z demobilu.

Doświadczenia z eksploatacji:

Antena jest zamontowana na strychu piętrowego domu pokrytego dachówką ceramiczną. Sprawdzony zasięg łączności - 45 km ze stacją bazową. Jest to skuteczność porównywalna z 7. metrową anteną 5/8 lambda, którą stosowałem wcześniej, a którą zdemontowałem ze względów bezpieczeństwa - częste i silne burze w mojej okolicy. Antenę stroimy "na słuch" - w momencie zestrojenia na danym kanale następuje gwałtowny wzrost szumów, SWR spada do 1.2 - 1,5. Zasilanie silniczka - akumulatorek 1,2 V, 1,5 obrotu na 2 minuty.