RADIOODBIORNIK KRYSZTAŁKOWY

Jak zbudować Odbiornik kryształkowy - już sama nazwa wskazuje, że "jakiś" kryształek odgrywa w tym odbiorniku rolę zasadniczą.

Na zdjęcich - DETEKTOFON

Fakt - kryształek jest elementem złącza prostowniczego powodującym  "odczytanie" modulowanej po stronie nadawczej głosem - muzyką fali elektromagnetycznej wysokiej częstotliwości.

Na zdjęciach - detektory kryształkowe w wykonaniu fabrycznym

Odbiornik kryształkowy, inaczej detektorowy, to pierwsze lata XX wieku, to początek radiotechniki. To urządzenie radioodbiorcze szeroko rozpowszechnione w Polsce przed II wojną światową i krótko po jej zakończeniu. Zasadnicze zalety - prostota i niski koszt wykonania oraz zerowy koszt eksploatacji - brak zasilania.

Obecnie, w dobie internetu i radiofonii cyfrowej detektorek ma się tak do współczesnego odbiornika jak furmanka lub bryczka konna do "wypasionego" mercedesa.
Ale nawet najzagorzalsi miłośnicy współczesnej motoryzacji doceniają niepowtarzalny klimat przejażdżki pojazdem zaprzęgniętym do koni.
Podobnie jest z odbiornikiem detektorowym, tym bardziej, że w przeciwieństwie do końskiego zaprzęgu przygoda z radiem kryształkowym jest prawie bezkosztowa.

Zanim przystąpimy do budowy konkretnego egzemplarza radia, jego krótka charakterystyka:

• Odbiornik kryształkowy nie wymaga dodatkowego zasilania! Odbiornik, a konkretnie membrana w słuchawkach, zasilany jest energią fal radiowych pobieranych z układu antena - ziemia.
• Zasadnicze części: układ rezonansowy - cewka + kondensator zmienny, element prostowniczy (kryształek lub dioda germanowa), słuchawki wysokoomowe (2000 - 4000 Ohm  oraz antena i uziemienie.
• Zasięg odbioru - w zależności od mocy stacji nadawczej i skuteczności anteny odbiorczej - kilkaset km. Wieczorem wzrasta propagacja fal średnich i jest możliwość odbioru wielu stacji na tym zakresie - niestety nie polskich. W rejonach położonych bezpośrednio przy stacji nadawczej (kilkanaście km) możliwy jest odbiór głośnikowy!

Na zdjęciu - przedwojenne słuchawki 4000 Ohm firmy Telefunken

Na początek przegląd podstawowych schematów odbiornika kryształkowego.

Schemat 1 - układ najprostszy, można także zrezygnować z kondensatora Cs

Schemat 2 - w innym wariancie strojenia. Zamiast kondensatora zmiennego kondensator stały. Dostrojenie do częstotliwości nadawania stacji suwakiem na cewce.

Schemat 3 - układ pozwalający na dopasowanie układu odbiorczego do oporności anteny - sposób na zwiększenie siły odbioru i selektywności odbiornika

Schemat 4 - oddzielna cewka antenowa - zwiększa selektywność odbiornika

Schematy nie zawierają wartości elementów i wskazówek dotyczących wykonania. Będzie to treścią kolejnych publikacji, w których

  

krok po kroku dowiemy się jak zbudować odbiornik detektorowy

z przepisem na wyprodukowanie kryształka galeny (związek siarki i ołowiu) włącznie.
Nie tracąc czasu możemy "organizować" elementy:

• Słuchawki - jak na zdjęciu lub podobne. W sytuacji braku takich można próbować zastosowanie słuchawek piezoelektrycznych lub innych niskoomowych z transformatorem.
• Kilkanaście gramów siarki i kilkadziesiąt gramów ołowiu (na kryształek).
• Kondensator zmienny 300 - 500 pF - np. od Pioniera lub każdego innego radia z zakresem fal średnich i długich.
• Drut miedziany (DNE lub w jedwabiu) 0.2 - 0,5 mm - na cewkę (około 10 m bieżących).
• Drut około 20 - 30 m na antenę - najlepiej linka miedziana o przekroju 2 - 3 mm.